Diagnoza pedagogiczna

CO TO JEST DIAGNOZA PEDAGOGICZNA?

Diagnoza pedagogiczna obejmuje ustalenie przyczyn niepowodzeń szkolnych dziecka ale i pozwala na sprawdzenie, czy dane dziecko zasługuje na miano ucznia zdolnego, z którym również należy pracować nieco inaczej. Diagnozie pedagogicznej poddawane są już dzieci przedszkolne, zwykle w celu określenia poziomu gotowości szkolnej, gdy rodzic lub nauczyciel waha się, czy dziecko może rozpocząć edukację w klasie I. Gdy nie osiągnie odpowiedniego poziomu gotowości szkolnej (w sferze poznawczej oraz emocjonalnej) możliwe jest odroczenie dziecka, czyli wydanie opinii o zasadności ponownego uczęszczania malucha do klasy "0". Diagnoza pedagogiczna przeprowadzana jest również u uczniów klas I-III, zwłaszcza w przypadku zaobserwowania trudności z procesem pisania, czytania czy liczenia. Badane są też dzieci z klas IV-VIII, zwykle w celu przeprowadzenia badania kontrolnego (jeśli były badane wcześniej) lub wydania opinii o specyficznych trudnościach w uczeniu się.

Najważniejsze pojęcia:

• dysleksja, czyli specyficzne trudności w czytaniu ze zrozumieniem. Dziecko nie potrafi wychwycić najważniejszych informacji z tekstu. Często sama technika czytania jest w pełni opanowana, natomiast samodzielna praca czy wypowiedzi ustne dziecka świadczą o braku rozumienia omawianych treści;

• dysgrafia, czyli specyficzne trudności w opanowaniu kaligraficznego, czytelnego i starannego pisma. Graficzny poziom pisma jest niski, pismo jest trudne do odczytania, a czasem nawet całkowicie zatarta jest jego czytelność;

• dysortografia, czyli specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, pod względem ortograficznym. Pomimo ćwiczeń oraz znajomości zasad poprawnej pisown, uczeń popełnia liczne błędy typowo ortograficzne;

• dyskalkulia, czyli trudności z opanowaniem materiału z matematyki np. nieumiejętność wykonywania podstawowych działań matematycznych (dodawanie, odejmowanie, mnożenie dzielenie), trudności z dedukowaniem, analizowaniem, wyciąganiem wniosków z działań matematycznych, czy też trudności z odczytywaniem i zapisywaniem liczb, numerów, znaków matematycznych, miar, dat i innych wartości liczbowych.

Diagnoza pedagogiczna przeprowadzana jest w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej po wcześniejszym ustaleniu terminu badania. Diagnoza pedagogiczna to jeden z elementów badania psychologiczno-pedagogicznego, przeprowadzanego przez zespół specjalistów. Przeprowadzaniem badania pedagogicznego zajmuje się pedagog. Składa się ono zazwyczaj z dwóch do trzech spotkań. Nasza placówka zakupiła profesjonalne narzędzia diagnostyczne, a sami pedagodzy odbyli cykl szkoleń uprawniających ich do przeprowadzenia rzetelnej diagnozy pedagogicznej. Głównym narzędziem badawczym jest Bateria Metod Diagnozy Przyczyn Niepowodzeń Szkolnych, autorstwa: prof. Marta Bogdanowicz, dr Urszula Sajewicz-Radtke, dr Bartosz M. Radtke oraz inni autorzy, w zależności od rodzaju Baterii ( np.Bateria dla dzieci 5/6, Bateria dla uczniów 7/9, Bateria dla uczniów 10/12).

Samo badanie obejmuje ocenę umiejętności czytania (tempo, technika, poprawność i rozumienie) oraz pisania (rodzaj błędów, tempo, technika, grafia), a także znajomość zasad ortografii i poziom podstawowych wiadomości z j. polskiego i matematyki w oparciu o przeprowadzone testy specjalistyczne oraz analizę dostarczonych wytworów szkolnych. Ponadto na proces diagnozy składa się rozmowa z rodzicem (opiekunem prawnym) i dzieckiem oraz obserwacja dziecka w trakcie badania. Diagnoza pedagoga ukazuje stan wiedzy i praktycznych umiejętności szkolnych ucznia, a także przedstawia faktyczny poziom wiedzy i nabytych sprawności w odniesieniu do wymagań programowych klasy, do której dziecko aktualnie uczęszcza.

Diagnoza pedagogiczna formułowana jest w formie opinii, która trafia do rodzica. Opinia ta, powinna zostać przez niego jak najszybciej dostarczona do szkoły dziecka, najlepiej do dyrektora lub wychowawcy. Ostateczna decyzja, czy dostarczać opinię czy też pozostawić wyniki diagnozy dla siebie, należy jednak do rodzica dziecka. W opinii psychologiczno-pedagogicznej zawarte są informacje na temat funkcjonowania ucznia, zarówno jego mocnych, jak i słabszych stron, jak również kompleksowe zalecenia/wskazówki do pracy z dzieckiem: dla nauczycieli oraz jego rodziców.

Diagnoza pedagogiczna może być badaniem jednorazowym, np. w przypadku niewielkich trudności, diagnozy gotowości szkolnej 6-latka czy też ucznia zdolnego. Może być również badaniem powtarzającym się, np. aby potwierdzić diagnozę dysleksji, konieczne jest przeprowadzenie badania kontrolnego, nie wcześniej jednak niż po roku od poprzedniego. Diagnozę pedagogiczną może zlecić szkoła, zwykle rodziców o zgłoszenie dziecka prosi pedagog lub nauczyciel wychowawca ale i sam rodzic, który dostrzega trudności edukacyjne dziecka i chce poznać ich przyczynę.

Agnieszka Biernat

pedagog, psycholog