Dlaczego kłamiesz ?
W większości przyczyną dziecięcych kłamstw są dorośli, którzy dają dziecku zły przykład. Ile razy przy dziecku mówią, gdy zadzwonił telefon „powiedz, że mnie nie ma”, ile razy zdarza się im nie spełniać dawanych dzieciom obietnic.
Dzieci uczą się kłamać z takich samych powodów z jakich kłamią dorośli.
Kłamstwo może zaspokoić wiele potrzeb, nieraz bardzo fundamentalnych, jeżeli warunki rozwoju i życia są trudne, jeżeli nie ma wspierającej, bezpiecznej więzi z bliskimi, kłamstwo zaspokaja większość własnych potrzeb.
Powody kłamstw
Potrzeba ochrony – chronić się przed karą, gniewem innych.
Potrzeba przynależności/ akceptacji – by zyskać dzięki temu przynależność do grupy rówieśniczej.
Potrzeba dostrzeżenia, brania pod uwagę – zwrócenie uwagi innych zyskanie ich troski, współczucia.
Potrzeba uznania – by stale być pierwszym i takim którym rodzice mogą się pochwalić przed innymi .
Jeśli przyjrzeć się dzieciom w różnym wieku można wskazać na charakterystyczne dla danego okresu motywy które skłaniają je do kłamstwa:
do 2 lat
dziecko nie odróżnia fikcji od rzeczywistości. Problem w tym, że choć mówimy dziecku, że nie wolno kłamać, to ono nie do końca widzi, czym właściwie różni się kłamstwo od prawdy. WAŻNE!!!!
3-4 letnie
raczej nie są to kłamstwa świadome, a zmyślenia, czyli efekt działania żywej wyobraźni;
nie jest pewne, gdzie kończy się fikcja, a gdzie zaczyna rzeczywistość;
brakuje mu kontaktu z rówieśnikami i otacza się wymyślonymi przyjaciółmi;
ma zbyt rygorystycznych rodziców.
5-6-letnie
boi się kary,
chce, by otoczenie uważało je za grzeczne,
nie pamięta, jak było naprawdę,
w jego życiu fantazja tak miesza się z rzeczywistością, że wydaje mu się, że mówi prawdę.
powyżej 7 lat
boi się, że nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom rodziców,
jest nadmiernie kontrolowane,
nie radzi sobie z własnymi problemami i boi się o nich porozmawiać,
nie czuje się w pełni kochane i akceptowane.
nastolatek
kłamie by obronić się przed karą za jakiś nierozsądny czyn.
broni się przed krytyką
nie ma w domu prawa do intymności,
chce zwrócić na siebie uwagę.
chce wymusić decyzję,
nie wierzy w naszą tolerancję, akceptację czy zrozumienie, ponieważ wciąż odbieramy – nasze 13-letnie dziecko – tak, jakby był 5-latkiem.
Rodzic powinien:
uczyć dziecko odróżniać kłamstwa i fantazje od prawdy,
wskazywać dziecku na motywy jakimi kierują się inni kiedy kłamią,
nauczyć dziecko kogo w jakich sytuacjach absolutnie nie należy kłamać , że bezpieczeństwo i zdrowie to dwie sytuacje w których dziecko musi wiedzieć ,że trzeba powiedzieć prawdę w jak najbardziej dorosłym znaczeniu.
wskazywać dziecku jakie mogą być skutki kłamania,
uczyć by dziecko nigdy celowo nikogo nie okłamywało w celu skrzywdzenia go.
To co najtrudniej przychodzi zarówno dzieciom i dorosłym to nauka nie okłamywania samych siebie.
Co powinien zrobić rodzic , gdy jego dziecko kłamie
1.
Po pierwsze, trzeba się zastanowić się :
Czy nie mamy podwójnych zasad – dziecko ma nie kłamać, ale czy sami trzymamy się tej zasady? Czy słyszało, jak okłamujemy swoich rodziców, czy swojego szefa? Jeśli tak, to musimy od razu spróbować wytłumaczyć , dlaczego w niektórych sytuacjach nie mówimy prawdy.
Czy nasze działania zachęcają dziecko do kłamstwa? Czy dziecko wielokrotnie słyszy, że kłamiemy, np. mówiąc różnie o tych samych osobach, sytuacjach i rzeczach?
Dlaczego dziecko ukryło prawdę lub skłamało. Czy jesteśmy wobec dziecka zbyt surowi i dlatego, bojąc się zbyt gwałtownej reakcji, nie mówi prawdy? ? Czy wie, jakiej kary naprawdę może się spodziewać, a może ją nadmiernie wyolbrzymia?
W jakich sprawach kłamie – domowych, osobistych czy przedszkolnych lub szkolnych? Czy jesteśmy nadopiekuńczy i nie dajemy dziecku żadnej swobody? Czy jeśli jest starsze, to chroni swoją prywatność? Każdy człowiek, a więc także dziecko, ma prawo do prywatności.
2.
Po drugie podjąć określone działania zależne od wieku dziecka,
3-4 latek
zapewnij mu kontakty z innymi dziećmi;
zachowaj umiar w opowiadaniu bajek;
codziennie znajdź chwilę na wspólną, radosną zabawę;
kary zastąp spokojnym tłumaczeniem, (lepiej nie karać, a jedynie ograniczyć się do pokazywania negatywnych stron kłamstwa),
nagradzaj za prawdę, nawet jeżeli dotyczy spraw nieprzyjemnych, smutnych,
staraj się kierować dzieckiem tak by samo uznało, że nie opłaca się kłamać.
5-6 latek
pomóż dziecku odróżniać zmyślenia od rzeczywistości,
nie pozwól się oszukiwać, nawet w żartach,
nie twórz atmosfery strachu, by dziecko nie bało się przyznać do psoty,
nie krzycz, szczególnie gdy możesz przypuszczać, że „nieszczęście” stało się niechcący.
7 lat
ułatw dziecku mówienie prawdy,
nie bądź przesadnie surowy,
doceniaj przyznanie się do winy,
życzliwie tłumacz,
pozwól mu na stosowną do wieku niezależność.
nastolatki
nie ignoruj kłamstwa, bo to daje pożywkę dla stałej skłonności do manipulacji,
upewnij się czy jest to faktyczne kłamstwo ,
zbadaj motywy,
nie stosuj wobec dziecka wymyślonej przez siebie kary. Czasem odkrycie kłamstwa, może być bolesne ale zamiast robić z siebie sędziego i policjanta w jednym, zapytajmy: jak myślisz, co powinniśmy z tym fantem teraz zrobić? Nastolatek chce być dorosły, a elementem dorosłości jest ponoszenie odpowiedzialności za własne czyny – tego uczymy.
Najważniejszą rolą rodzica zawsze jest pokazać dziecku cały wachlarz strategii gwarantujących poczucie bezpieczeństwa innych niż kłamstwo.
Wskazówki dla rodzica :
Dzieci od najmłodszych lat, od pierwszych prób kłamania muszą wiedzieć, że największą karą dla kłamcy jest utrata zaufania tych, którzy zostali okłamani czy oszukani. I opinia kłamcy i oszusta.
W tym wychowywaniu do prawdy niezbędny jest własny dobry przykład jaki daje rodzic. Pomocne są też baśnie, powieści, filmy czy prawdziwe historie. Rozmowa z tym : Co się stanie, jeśli bohater powie prawdę, a co jeśli skłamie?, Jak to wpłynie na jego stosunki z innymi bohaterami?, Jak będą go oceniać?, Co i dlaczego dziecko wybrałoby na miejscu bohatera? Wielokrotnie spokojnie trzeba pokazywać dziecku skutki mówienia kłamstw z punktu widzenia kłamiącego, okłamywanego i osób trzecich, które to kłamstwo może dotknąć.
Unikaj nadawania etykiety „kłamca” - młodsze dzieci często gubią się w tym co jest kłamstwem - dla starszych jest mocno poniżająca.
Dostrzegaj i pochwalaj szczerość „Cieszę się, że obdarzyłeś mnie zaufaniem i opowiedziałeś mi, jak to było”. Chwalenie ma większą siłę oddziaływania niż nagany, które wywołują strach, frustrację i obawy o nadwątlenie relacji z rodzicem.
„Chciałabym usłyszeć, jak to było?” zamiast „Smutno mi, kiedy mnie okłamujesz” , „ Nie podobają mi się twoje kłamstwa”, „Lepiej byłoby dla nas, gdybyś się od razu przyznała”,
„Chciałabym usłyszeć, jak to było?” to pytanie które zadając nie naruszasz integralności granic dziecka, nie wpędzasz go w poczucie winy, a jednocześnie stwarzasz mu bezpieczną przestrzeń w której można poznać przyczyny, dla których dziecko przekazało Ci swoją wersję wydarzeń.
„Kto zaczął” - Jeśli zapytasz dziecko, kto zaczął, masz pewność, że usłyszysz, że na pewno nie ono. Nie prowokuj kłamstw niepotrzebnymi pytaniami. Zamiast dociekać prawdy, lepiej uczyć, że trzeba się skupić na rozwiązaniu problemu.
Wyciągając konsekwencję wyraźnie rozdzielaj naganę związaną z popełnionym czynem od kary związanej z tym, że skłamało.
Złagodzić swoje stanowisko, jeśli dziecko ostatecznie powiedziało prawdę, przyznało się do popełnionego czynu, jest gotowe ponieść konsekwencje swoich działań.
Wyciągnij konsekwencje, kiedy jego kłamstwo skrzywdziło inne osoby, szczególnie inne dziecko; gdy swoją winę chciało celowo zrzucić na osobę niewinną.
Nagana jakiej udzielasz musi być dopasowana do przewinienia i wieku dziecka, możesz ją ustalać razem z dzieckiem.
Co było zadane? – Nic!
To najczęstsze kłamstwo dziecka w wieku szkolnym. Tylko czy to na pewno kłamstwo? Gdyby zbadać dzieci wykrywaczem kłamstw, to wiele z nich przeszłoby taki test bez problemu. One mijają się z prawdą w sprawach szkoły, bo wbrew naszemu życzeniowemu myśleniu, nie żyją sprawami własnej edukacji. Dziecko nie interesuje się tym, co ma zadane, bo nie widzi w tym sensu i wie, że jeśli nie odrobi lekcji, nie będzie żadnych poważnych konsekwencji (i tak zda do następnej klasy, jakoś to będzie).
Co można by usłyszeć od dziecka które nie kłamie:
„Nie mów, że w nagrodę kupimy pizzę. Wiem, że nie chce ci się ugotować obiadu”.
„ Nie byłem taki bardzo chory , to Ty nie chciałeś iść do pracy”.
„Nie chcę przytulać się do dziadka, bo brzydko pachnie mu z buzi”.
„Cały czas na mnie krzyczysz, ale oczywiście nie wolno mi o tym nikomu powiedzieć”.
Opracowanie: psycholog Marta Pałkowska
Źródła :
https://zwierciadlo.pl/psychologia/co-zrobic-gdy-dziecko-klamie1.
„Cyfrowy Powiat Bocheński” - E-administracja w Powiecie Bocheńskim.
Używamy plików cookies w celu optymalnej obsługi Państwa wizyty na naszej stronie. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce.
