Samookaleczenia

11.05.2020

Dlaczego nastolatki się okaleczają? Robią to, bo nie potrafią poradzić sobie z problemami, napięciem psychicznym i sytuacjami kryzysowymi. Również presja wywierana przez współczesny świat i otoczenie może powodować tak silne napięcie emocjonalne, że prowadzi to do podjęcia prób samookaleczania się. Niektórzy z nich chcą umrzeć, część pragnie zwrócić na siebie uwagę, a inni sami nie wiedzą, dlaczego tak reagują. Często doświadczają prawdziwej mieszanki różnych uczuć i myśli. Czasami po dokonaniu czegoś takiego czują się wstrząśnięci, są w szoku, część z nich może odczuwać przyjemność lub ulgę. Młody człowiek, który czuje złość, nienawiść, a jednocześnie ma poczucie bezsilności i krzywdy, często nie potrafi poradzić sobie z tymi uczuciami. Czuje lęk i zagubienie, nie radzi sobie z silnymi, często sprzecznymi emocjami. Kiedy lęk, poczucie winy i inne emocje wzrosną do trudnego do zniesienia poziomu, jedynym wyjściem wydaje się zadawanie samemu sobie bólu. Ból fizyczny przesłania wtedy ból psychiczny. Zazwyczaj na początku ranienie się jest formą eksperymentu wykonywanego z ciekawości, ale niestety często przynosi ono poczucie ulgi. Mózg funkcjonuje tak, że wydziela wtedy endorfiny, co działa przeciwbólowo, jak znieczulenie. W ten sposób mogą tego typu czynności przerodzić się w uzależnienie, gdyż młody człowiek będzie chciał poczuć ulgę, przyjemność po raz kolejny i kolejny… Ludzi mających problem z autoagresją łączy poczucie osamotnienia, izolacji i to, że czują się niezrozumiani przez innych, przytłoczeni problemami, mają trudności w relacjach z ważnymi osobami, nie radzą sobie w kontaktach z rówieśnikami. Mają poczucie bezsilności i beznadziejności sytuacji. Dla niektórych osób samookaleczanie się jest jedynym sposobem na to, aby zwrócić uwagę na swoje problemy i otrzymać opiekę od innych. Nie są oni do końca świadomi, dlaczego to robią. Często mają poczucie, że nie są wystarczająco zaopiekowani przez swoich rodziców, mają z nimi trudny kontakt, nie otrzymują od nich takiego wsparcia, jakiego by sobie życzyli. Czasem chroniczne problemy ze zdrowiem, zwłaszcza długotrwałe i wiążące się z bólem, sprawiają, że ludzie tracą nadzieję i myślą o samobójstwie. Zdarzają się też takie sytuacje, kiedy ktoś całkiem dobrze radził sobie do tej pory w życiu i został pokonany przez jedno traumatyczne wydarzenie. Może to być zawiedziona miłość, utracona przyjaźń lub jakieś inne niepowodzenie. Sprawia ono, że zaczynają myśleć o sobie jako o przegranych i nie potrafią się z tym pogodzić. Osoby stojące z boku mogą oceniać to zdarzenia jako banalne, ale ktoś, kogo to dotyczy może widzieć to zupełnie inaczej. Samookaleczenie może też być formą samoukarania za coś, co młody człowiek zrobił źle/niewłaściwie, np. kogoś skrzywdził, kolejny raz zawiódł siebie, przyjaciół, rodziców. Młodzi sfrustrowani ludzie znają wiele sposobów na zadawanie sobie bólu i robienie ran tak, żeby nie było ich widać. Najczęściej do samookaleczenia dochodzi poprzez cięcie się żyletkami, przeważnie na przedramionach i udach, czasami na plecach. Osoby samookaleczające się stosują też w tym celu inne ostre narzędzia takie jak brzytwy, noże, skalpele, kawałki szkła, ostrza od temperówki, cyrkiel, a nawet linijkę. Innego rodzaju rany i zadawanie sobie bólu może polegać na drapaniu się do krwi w miejscach niewidocznych (zakrytych ubraniem), gryzieniu się, zdzieraniu naskórka, wyrywaniu sobie włosów i rzęs, połykaniu ostrych przedmiotów, celowych poparzeniach, uderzaniu głową lub inną częścią ciała o twardą powierzchnię, biciu samego siebie i bolesnym obijaniu się o ściany. Tego typu działania nie rozwiązują jednak problemu, a nawet jeszcze go pogłębiają. Samookaleczenie jest sygnałem, wołaniem o pomoc, im wcześniej się zorientujemy, że dziecko go dokonuje, tym szybciej możemy mu pomóc i przerwać to. Gdy rodzic zauważy coś, co go niepokoi, powinien skonsultować dziecko psychologicznie, często też konieczna jest wizyta u psychiatry. Bibliografia:

Babiker G., Arnold L. Autoagresja, mowa zranionego ciała.

Eckhardt A.: Autoagresja.

Schmidt U., Davidson K., Życie po samookaleczeniu.

Opracowanie:

Psycholog Bogumiła Cholewa

Samookaleczenia

Newsletter jednostki