Zasady postępowania z dzieckiem nadpobudliwym

ZASADY POSTĘPOWANIA Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM :

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, czyi ADHD jest zaburzeniem neurorozwojowym ( u jego podłoża leżą nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego ), które zaczyna się we wczesnym dzieciństwie, występuje u 3-8% dzieci i obejmuje trzy główne grupy objawów : 1. Objawy nadruchliwości : dziecko jest pobudzone ruchowo, nie potrafi tego powstrzymać, dostosować się do sytuacji, głośno i dużo mówi, podczas zabawy jest głośne, nie umie odpoczywać w ciszy i spokoju… 2. Objawy zaburzeń koncentracji uwagi : jest rozkojarzone, łatwo się rozprasza, słaby bodziec go dekoncentruje, jest pochopne, niedokładne, natomiast bardzo dobrze się skupia na zajęciach, które go interesują, trzeba kilkakrotnie powtarzać polecenia i pytania, ma trudności z postępowaniem wg. instrukcji, przerywa wykonywanie zadań, nie kończy ich, ma problemy z zaplanowaniem aktywności i zadań, zwleka z ich rozpoczęciem lub odkłada ich wykonanie na ostatnią chwilę, nie lubi zadań wymagających długotrwałego wysiłku umysłowego, gubi rzeczy, zapomina co ma robić… 3. Objawy nadmiernej impulsywności : nie potrafi czekać na swoją kolej, przerywa innym rozmowę, jest gadatliwe, mówi to co myśli i postępuje bez zastanowienia, Objawy ADHD są najbardziej nasilone między 6 a 9 rokiem życia. U wielu dzieci z ADHD występują dodatkowo: zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zaburzenia zachowania, dysleksja, zaburzenia lękowe, depresyjne, tiki, nadużywanie substancji psychoaktywnych… Gorzej funkcjonują w grupie, bo działa tam wiele bodźców, mają też duże trudności w dostosowaniu się do dyscypliny, zasad i reguł szkolnych. Zasady postępowania z dzieckiem z ADHD: 1. Zasada trzech R: rutyna, regularność, repetycja. Dziecko z ADHD potrzebuje stałości, bo wtedy czuje się bezpieczniej i łatwiej uczy się kontroli nad swoimi reakcjami. 2. Konsekwentne przyzwyczajanie dziecka do kończenia każdego rozpoczętego zadania. 3. Stała kontrola i przypominanie o zobowiązaniach. 4. Unikanie karania za złe zachowanie, dostrzeganie pozytywnych przejawów i nagradzanie ich, wzmacnianie. 5. Zakres obowiązków powinien być dostosowany do możliwości i ograniczeń dziecka. 6. Zminimalizować ilość bodźców rozpraszających, zwłaszcza podczas nauki. 7. Nie dać się zdominować dziecku, przygotować dziecko do przezwyciężania trudności. 8. Przy wystąpieniu konfliktu – należy go przedyskutować z dzieckiem w atmosferze spokoju, po wyciszeniu się dziecka, 9. Należy unikać agresji słownej i fizycznej, bo dodatkowo pobudza dziecko, doprowadzając do reakcji nerwicowych : tiki, moczenie nocne, lęki, natręctwa, agresja, buntowniczość.. 10. Dziecko z ADHD wymaga pomocy w nauce, regularnych pór przeznaczonych na naukę, należy zapewnić spokój i ciszę, zacząć od zadań łatwiejszych, często robić przerwy, stosować urozmaicone ćwiczenia i zadania, zachęcać, aby dziecko powtórzyło swoimi słowami polecenie lub treść czytanki, zawsze należy sprawdzać i nagradzać dobrze wykonane zadanie, 11. Mów do dziecka jedno polecenie na raz. Mów krótko, konkretnie. 12. Upewnij się , że dziecko słucha – nawiąż z nim kontakt wzrokowy, poproś o powtórzenie polecenia. 13. Dzieci z ADHD potrzebują bliskich celów, potrzebują natychmiast się dowiedzieć czy to co robią jest zrobione dobrze. 14. Mów co ma się wydarzyć za chwilę, np.”za 15 min musimy wyjść”. 15. Dzieci z ADHD potrzebują dużo ruchu, zajęć sportowych, aktywności fizycznej. 16. Akceptuj nadruchliwość dziecka w sytuacjach kiedy to nie przeszkadza, nie zmuszaj dziecka do spokoju i ciszy non stop. 17. Pozwól dziecku bawić się, manipulować przedmiotami w czasie słuchania lub czytania. Bezruch powoduje u niego tak wielkie napięcie, że utrudnia słuchanie, zapamiętywanie, uczenie się!! 18. Często przypominaj zasady, powtarzaj polecenia. 19. Ustal w domu podstawowe i nienaruszalne zasady, uzgodnij je ze wszystkimi domownikami, aby wszyscy się do nich stosowali. Pozwól dziecku z ADHD na dyskusję, negocjacje w tej sprawie. Wspólnie ustalcie konsekwencje za łamanie tych zasad. 20. Chwal, gdy stosuje się do zasad, gdy je łamie wyciągaj konsekwencje. Dzięki temu dziecko nauczy się analizować swoje zachowanie i dowie się jak jest odbierane przez otoczenie. 21. Nigdy nie podnoś głosu, mów cicho, powoli. 22. Przewiduj i rozpoznaj sytuacje wywołujące agresję – wyrażanie negatywnych uczuć nie powinno być zakazane, jeśli tylko odbywa się to w sposób akceptowalny, nie raniący innych. 23. Konsekwencje powinny być natychmiastowe, adekwatne do sytuacji, naturalne ( wszedłeś w brudnych butach – wymyj podłogę…) 24. Zawsze mów za co chwalisz dziecko, pochwała powinna być krótka, konkretna, adekwatna do sytuacji, można pozwolić dziecku aby samo zdecydowało jaką chce nagrodę. 25. Dziecko z ADHD wie, że jest męczące dla otoczenia, ale „rośnie”, gdy czuje, że jest kochane! Objawy ADHD nie są winą dziecka, ani rodziców, ani nauczycieli. Z dzieckiem można pracować tylko tu i teraz : rodzice w domu, nauczyciele w szkole. Wychowanie dziecka z ADHD jest ciężką i mozolną pracą. Dorośli pracujący z dzieckiem doświadczają wielu negatywnych uczuć. Objawy trwają latami i nie da się ich całkowicie wyeliminować, można tylko pomóc dziecku lepiej funkcjonować. Opracowanie: mgr Katarzyna Knapik